YEKDER yeni dönem açılış konferansı Prof. Dr. Mustafa Gündüz’ün “Osmanlı’da Sivil Eğitim” konu başlıklı sunumuyla gerçekleştirildi.

Çocuk, genç, yetişkin ve eğitimcilere yönelik özgün eğitim programları ve modelleme çalışmaları gerçekleştiren YEKDER, yeni sezonun açılış konferansını Covid-19 tedbirleri sebebiyle dijital ortamda çevrim içi olarak düzenledi. Açılış konferansı, çatı kuruluşumuz İLKE Vakfı Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. Nihat Erdoğmuş ve YEKDER Başkanı Sedat Özgür’ün selamlama konuşmalarının ardından Prof. Dr. Mustafa Gündüz’ün “Osmanlı’da Sivil Eğitim” konu başlıklı sunumu ile devam etti. 

“Osmanlı’da sivil hareket Tanzimat ile başladı”

Osmanlı’da sivil eğitim kurumları olan sıbyan mekteplerinin, camilerin, tekke ve zaviyelerin, kütüphanelerin, kitap çarşılarının, kervansarayların, kahvehanelerin, hamamların ve hatta berber dükkânlarının bilginin halk arasında dolaşımda olmasını sağlayan temel merkezler olduğunu belirten Gündüz, “Modernite öncesinde eğitim, yöntemleri, mekânları ve süreçleri bakımından zengin bir çeşitliliğe ve serbestliğe sahipti. En önemlisi bireysel taleplere bağlıydı. Osmanlı'da sivil hareket Tanzimat sonrasında modern dönemde ortaya çıkmıştır. Medrese eğitimleri, devletin memur ihtiyacını karşılamaktaydı fakat memur olmayan bireyler eğitim ihtiyacını çoğunlukla sivil eğitim aracılığı ile karşılıyordu” dedi. 

Sivil eğitim kurumlarının başında sıbyan/mahalle mekteplerin geldiğini aktaran Gündüz, şunları ifade etti: 

“Sıbyan mekteplerinden sonra bir başka eğitim kurumu ise cami ve mescitlerdi. Camilerde 19.yy'a kadar külliye şeklinde her yaştan talebelere eğitim verilmekteydi. Mescitleri takip eden ise tekke ve zaviyeler oldu. Tasavvufî eğitim merkezi olan tekke ve zaviyeler de Osmanlı'daki sivil eğitim kurumları için önemli yere sahipti. Tekke ve zaviyeler, sözlü sohbet geleneğinin ve temel İslami eğitimlerinin sürdürüldüğü mekânlardı. Burada din ve tasavvuf, musiki ve raks, beden terbiyesi ve fikir terbiyesi gibi eğitimlerin gerçekleştirilmesinin yanı sıra misafirhane, sosyal yardım, ruhsal dinlenme/tedavi ve tecrid olarak da kullanılabilmekteydi.”

Bilginin aktarıldığı sivil kurumlar

İnsanların bilgi edindiği, bilginin üretildiği ve bir kişiden başka kişilere sıçrayarak aktarıldığı mekânlara dikkat çeken Gündüz, sivil eğitimin yapı taşlarını oluşturan kervansaraylar/ribat, loncalar, kütüphaneler, sahaflar, kahvehaneler/kamusal alan, berber dükkânları, hamamlar, Enderun ve han odaları gibi mekânların yanı sıra âlim, şair, edib ve devlet adamlarının konak/yalılarının da bu alanda değerlendirildiğini dile getirdi.

Yaklaşık bir saat süren program, YEKDER Yönetim Kurulu Başkanı Sedat Özgür’ün, Prof. Dr. Mustafa Gündüz'e ve yayına katılım gösteren izleyicilere teşekkür konuşması ile sonlandı.

…

Konferansın tamamına ulaşmak için: youtu.be/VP8OiU0yvCI